Τα τελευταία χρόνια βρισκόμαστε μπροστά στις νέες εξελίξεις στον χώρο του ελαιολάδου. Μεγάλες ερευνητικές ομάδες, μέσω κλινικών μελετών, ερευνών και αναλύσεων, προσπαθούν να απλοποιήσουν το φάσμα των ουσιών του ελαιολάδου, να αποδώσουν σε κάθε ουσία την πραγματική βιολογική της δράση αλλά και να βοηθήσουν στο να κατανοήσουμε ποια ελαιόλαδα μπορούν να έχουν σημαντική θετική επίδραση στην ανθρώπινη υγεία και γιατί συμβαίνει αυτό.

Είναι γνωστό ότι το ελαιόλαδο, ανήκοντας στην κατηγορία Λίπη – Έλαια, αποτελείται κατά πλειοψηφία από λιπαρά οξέα, κυρίως μονοακόρεστα. Υπάρχουν ήδη εκτενείς μελέτες που αποδεικνύουν ότι λόγω της σύσταση του σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, το ελαιόλαδο και συγκεκριμένα το εξαιρετικά παρθένο, έχει ιδιαίτερα οφέλη για τον ανθρώπινο οργανισμό, αποτελώντας το πιο υγιεινό φυτικό έλαιο για την διατροφή του ανθρώπου.

Φαινόλες ή Πολυφαινόλες Ελαιολάδου

Υπάρχουν όμως, σε μικρότερες ποσότητες στο ελαιόλαδο (μικροσυστατικά) ουσίες οι οποίες δεν έχουν ερευνηθεί ακόμα εκτενώς. Οι ουσίες αυτές τείνουν να διαφέρουν σε σύσταση από το ένα ελαιόλαδο στο επόμενο και είναι οι στερόλες, οι τοκοφερόλες, οι χρωστικές, τα φωσφατίδια και διάφορες άλλες ενώσεις. Μεγάλο ερευνητικό ενδιαφέρον παρουσιάζει μια ομάδα ενώσεων που συναντάται στα ελαιόλαδα – οι λεγόμενες πολυφαινόλες.

Οι πολυφαινόλες είναι ουσίες που προκύπτουν φυσικά στο ελαιόλαδο και σχηματίζονται από πρώιμες ενώσεις που περιέχονται στον ελαιόκαρπο. Πιο συχνά αναφερόμενες πολυφαινόλες είναι η ελαιοκανθάλη, η ελαιασίνη, ελαιοευρωπαΐνη και διάφορες αγλυκόνες της, η λιγκστροσίδη και η βανιλλίνη. Κατά την κατεργασία του ελαιόκαρπου μέρος της ελαιοευρωπαΐνης υδρολύεται και έτσι παράγονται αρκετές ενώσεις (κυρίως ελαιοκανθάλη) που προσδίδουν στο ελαιόλαδο συγκεκριμένες οργανοληπτικές ιδιότητες και ιδιαίτερα μέρος της πικρής του γεύσης και του ευχάριστου κάψιμου στο λαιμό. Επίσης οι πολυφαινόλες παίζουν σημαντικό ρόλο στον περιορισμό της οξείδωσης των λιπαρών οξέων του ελαιολάδου (τάγγισμα).

Η ελαιοευρωπαΐνη, η τυροσόλη, η υδροξυτυροσόλη και το σκουαλένιο (ένας υδρογονάνθρακας και τριτερπένιο, πρόδρομη ένωση της χοληστερόλης και άλλων στεροειδών) αποτελούν τις κύριες αντιοξειδωτικές ουσίες του ελαιολάδου. Μπορούμε με απλά λόγια να πούμε ότι τα αντιοξειδωτικά συστατικά του ελαιολάδου – με κυρίαρχες τις πολυφαινόλες – βοηθούν το ίδιο το ελαιόλαδο να διατηρηθεί (περιορίζουν την οξείδωση του) και να έχει μεγαλύτερες αντοχές στο χρόνο, αλλά από ότι φαίνεται στα πιο πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία, μπορούν να έχουν και θετική επίδραση στην ανθρώπινη υγεία.

Ανάλογα με το βιολογικό κύκλο της ελιάς και το σύστημα παραλαβής του ελαιολάδου, η περιεκτικότητα το ελαιολάδου σε πολυφαινόλες μεταβάλλεται. Η περιεκτικότητα εξαρτάται, μεταξύ άλλων, από την ποικιλία της ελιάς και την ωριμότητα του ελαιόκαρπου, αφού η περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες στις ώριμες ελιές είναι μικρότερη από ότι στις άγουρες ελιές. Αυτός είναι και ο λόγος που το Αγουρέλαιο, το ελαιόλαδο δηλαδή πρώιμης συγκομιδής από πράσινες άγουρες ελιές, θεωρείται ποιοτικά το ανώτερο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, τόσο οργανοληπτικά και ποιοτικά, αλλά και βάσει των μικροσυστατικών που περιέχει.

Ισχυρισμός υγείας και πολυφαινόλες ελαιολάδου

Τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα, και ιδιαίτερα εκτενείς μελέτες σε παθήσεις και συγκεκριμένες ασθένειες, μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν λίγα. Σχετικά πρόσφατα, ξεκίνησε η εκτενής μελέτη της επίδρασης των πολυφαινολών του ελαιολάδου στην ανθρώπινη υγεία. Άρα, είναι ακόμα νωρίς να έχουμε πλήρη και σαφή εικόνα της δράσης των πολυφαινολών του ελαιολάδου, όμως υπάρχουν ήδη έγκυρες και αναγνωρισμένες μελέτες που δείχνουν πως είναι μια ομάδα ενώσεων που βοηθούν τον ανθρώπινο οργανισμό με πληθώρα τρόπων.

Αυτά τα δεδομένα, που αναφέρονται παρακάτω, έλαβε υπόψη η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (European Food Safety Authority), όταν το 2012 αναγνώρισε την θετική δράση των πολυφαινολών στο οξειδωτικό στρες, επίσημα, μέσω του Ισχυρισμού Υγείας που περιλαμβάνεται στον Ευρωπαϊκό κανονισμό 432 / 2012. Εκεί αναφέρεται ρητά πως «Οι πολυφαινόλες του ελαιόλαδου συμβάλλουν στην προστασία των λιπιδίων του αίματος από το οξειδωτικό στρες». Βασική προϋπόθεση στον Ισχυρισμό Υγείας του Ευρωπαϊκού κανονισμού 432 /2012 είναι η ημερήσια πρόσληψη 20 γραμμαρίων ελαιολάδου το οποίο περιέχει τουλάχιστον 5 mg υδροξυτυροσόλης και παραγώγων της (π.χ. σύμπλοκο ελαιοευρωπαΐνης και τυροσόλης).

Επίσης, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ αναγνωρίζει πως η κατανάλωση δύο κουταλιών ελαιολάδου (20 - 25 γραμμάρια) ημερησίως μπορεί να βοηθήσει στην μείωση της πιθανότητας στεφανιαίων νόσων. Αυτό οφείλεται στα μονοακόρεστα λιπαρά του ελαιολάδου και ταυτόχρονα προτείνει την αντικατάσταση των κορεσμένων λιπαρών που περιλαμβάνονται στην διατροφή μας με ελαιόλαδο, και συγκεκριμένα έξτρα παρθένο ελαιόλαδο που διαθέτει τις καλύτερες αναλογίες λιπαρών οξέων σε σχέση με τις υπόλοιπες κατηγορίες ελαιολάδων.

Ελαιοκανθάλη: το φαινολικό παράγωγο με ισχυρή βιολογική δράση

Ένα πολύ σημαντικό φαινολικό παράγωγο, η ελαιοκανθάλη, φαίνεται πως έχει ιδιαίτερο ερευνητικό ενδιαφέρον, καθώς χαρακτηρίζεται από ισχυρή βιολογική δράση.

Παρακάτω παρατίθενται αναλυτικά επιστημονικές μελέτες που αφορούν στην δράση της ελαιοκανθάλης, με τις αντίστοιχες πηγές τους.

• Η ελαιοκανθάλη φαίνεται να έχει αντιφλεγμονώδη δράση ανάλογη της Ibuprofen (Phytochemistry: Ibuprofen-like activity in extra-virgin olive oil. Beauchamp, Gary K. et al. Nature (2005), 437(7055), 45-46).

• Η ελαιοκανθάλη φαίνεται να έχει θετική επίδραση στην νόσο Αλτσχάιμερ, επιβραδύνοντας την νόσο (“Oleocanthal-rich extra-virgin olive oil enhances donepezil effect by reducing amyloid-β load and related toxicity in a mouse model of Alzheimer's disease”Batarseh YS, Kaddoumi A., J Nutr Biochem. 2018 May;55:113-123).

• Ελαιόλαδα πλούσια σε ελαιοκανθάλη βοηθούν στην μείωση των θρομβώσεων (Journal of Functional Foods 36 (2017) 84-93).

• Ευεργετική δράση της ελαιοκανθάλης έναντι του κακοήθους μελανώματος του δέρματος (Nutr Cancer. 2016 Ju;68(5):873-7).

• Η ελαιοκανθάλη και τα παράγωγα της δρουν έναντι φλεγμονωδών ασθενειών των αρθρώσεων (Arthritis Rheum. 2010 Jun;62(6):1675-82).

• Η ελαιοκανθάλη δρα ευεργετικά στο μελάνωμα (Oncol Rep. 2017 Jan;37(1):483-491).

• Η καθημερινή κατανάλωση ελαιολάδου πλούσιου σε ελαιοκανθάλη και ελαιασίνη φαίνεται να έχει θετική επίδραση σε ασθενείς με Χρόνια Λεμφοκυτταρική Λευχαιμία (Effect of Dietary Intervention With High-Oleocanthal and Oleacin Extra Virgin Olive Oil in Patients With Chronic Lymphocytic Leukemia a Pilot Study – Interventional Clinical Trial 2018/2019)

• Όπως αναφέρει ο Καθηγητής του Τομέα Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων του Ε.Κ.Π.Α., κος. Μαγιάτης Προκόπης, «Χρόνια έκθεση σε χαµηλές δόσεις αντιοξειδωτικών/αντιφλεγµονωδών ουσιών όπως η ελαιοκανθάλη προσφέρει προστασία έναντι των καρδιαγγειακών παθήσεων και της γήρανσης». Επίσης, «Η ελαιοκανθάλη είναι υπεύθυνη για την αίσθηση καψίµατος στο λαιµό (pungency ) που είναι χαρακτηριστική του αγουρελαίου.» (ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑ∆ΟΥ ΜΕ Ι∆ΙΑΙΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΟΞΕΙ∆ΩΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ, ΕΚΠΑ, Παρουσίαση 2015)

Υψηλά επίπεδα ελαιοκανθάλης στα ελαιόλαδα των βιολογικών ελαιώνων Σακελλαρόπουλου

Οι τιμές των συγκεντρώσεων της ελαιοκανθάλης στα ελαιόλαδα, βάσει της βιβλιογραφίας, δεν βρίσκεται πάντα στα ίδια επίπεδα. Αυτό συμβαίνει διότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την τελική συγκέντρωση ελαιοκανθάλης.

Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο πανεπιστήμιο UC Davis στην Καλιφόρνια της Αμερικής, όπου μελετήθηκαν εμπορικά δείγματα ελαιολάδων, βρέθηκε πως η μέση συγκέντρωση ελαιοκανθάλης ήταν 135 mg/kg (Magiatis, Prokopios & Melliou, Eleni. (2015) - Olive oil phenolics and health: Innovation tools).

Στους βιολογικούς ελαιώνες Σακελλαρόπουλου εδώ και μια δεκαετία, πέρα από την καλλιέργεια, την μέθοδο επεξεργασίας και τυποποίησης των ελαιολάδων, έχουμε προβεί σε μια πληθώρα αναλύσεων και πειραματισμών ώστε να εντοπίσουμε πως επηρεάζεται η συγκέντρωση της ελαιοκανθάλης στα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα μας.

Τα βιολογικά ελαιόλαδα των ελαιώνων Σακελλαρόπουλου έχουν παρουσιάσει εξαιρετικά υψηλές τιμές ελαιοκανθάλης, με τιμές έως και 977 mg/kg ελαιοκανθάλης. 

Plus Health - Εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα

Έπειτα από πολυετή πειραματισμό, έρευνα και πληθώρα δοκιμών, πρόσφατα κυκλοφορήσαμε την νέα σειρά πολυποικιλιακών ελαιολάδων μας (5 ποικιλίες ελιάς) με την εμπορική ονομασία Plus Health Multivarietal, η οποία είναι κατοχυρωμένη ως Trade Mark των ελαιώνων Σακελλαρόπουλου και αποτελούν το επιστέγασμα της προσπάθειας μας στην παραγωγή ελαιολάδων υψηλής ποιότητας.

Βάσει των αναλύσεων που έχουμε πραγματοποιήσει σε συνεργασία με διαπιστευμένα εργαστήρια, τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα Plus Health Multivarietal διαθέτουν μια πληθώρα καινοτόμων και μοναδικών χαρακτηριστικών.

Πιο συγκεκριμένα, πέραν των άριστων οργανοληπτικών αξιολογήσεων και χημικών αναλύσεων του, το ελαιόλαδο Plus Health Multivarietal Green εμφανίζει ιδιαίτερα υψηλές συγκεντρώσεις ολικών πολυφαινολών. Οι συγκεντρώσεις αυτές είναι αρκετές φορές μεγαλύτερες από τα όρια του Ευρωπαικού Κανονισμού 432/2012 που αναφέρει πως «Οι πολυφαινόλες του ελαιολάδου συμβάλλουν στην προστασία των λιπιδίων του αίματος από το οξειδωτικό στρες».

Ειδικότερα, το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Plus Health Multivarietal Green παρουσιάζει, εκτός των άλλων, εξαιρετικά υψηλές συγκεντρώσεις ελαιοκανθάλης. Κυρίαρχο ενδιαφέρον έχει ότι το ποσοστό της ελαιοκανθάλης στο συγκεκριμένο ελαιόλαδο ξεπερνά το 80% των ολικών φαινολών που περιέχει, κάτι που επαναλαμβάνεται επί σειρά ετών. Έτσι, το Plus Health Multivarietal Green χαρακτηρίζεται ως ένα υψηλά ελαιοκανθαλικό ελαιόλαδο.

Ερευνητές στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Yale σε συνεργασία με τη Δρ. Artemis Morris, του Artemis Wellness Naturopathic Practice στην πόλη Μίλφορντ της πολιτείας Κονέκτικατ των Ηνωμένων Πολιτειών ανακοίνωσαν την έναρξη ενός νέου προκαταρτικού έργου με τίτλο “Oleocanthal Plus” Cardio.

Από τον Μάρτιο του 2023, η Δρ. Morris, θα προσθέτει 30 ml/ημέρα εξαιρετικού παρθένου ελαιόλαδου με υψηλή περιεκτικότητα ελαιοκανθάλης και συγκεκριμένα του «Plus Health Green EVOO» των Βιολογικών Ελαιώνων Σακελλαρόπουλου, στην καθημερινή διατροφή έως 25 - 50 ασθενών της, για 12 εβδομάδες. 

Η ενσωμάτωση του ελαιοκανθαλικού ελαιολάδου «Plus Health Green EVOO» στο πρότυπο ιατρικής περίθαλψης των ασθενών της Δρ. Artemis Morris, θα παρακολουθήσει αλλαγές στις συλλεγμένες καρδιαγγειακές παραμέτρους, μέσω του τεστ Cardiac IQ.

Η συμμετοχή του ελαιοκανθαλικού ελαιολάδου «Plus Health Green EVOO» των βιολογικών ελαιώνων Σακελλαρόπουλου στο προκαταρτικό έργο “Oleocanthal Plus” Cardio οφείλεται στην πολύ υψηλή περιεκτικότητα του σε ελαιοκανθάλη. Το ελαιόλαδο «Plus Health Green EVOO» είναι ένα πολυποικιλιακό ελαιόλαδο από πέντε ποικιλίες ελιάς, με περιεκτικότητα 977 mg / Kg ελαιοκανθάλης, ποσοστό που υπερβαίνει κατά 720 %, το μέσο όρο δειγμάτων διεθνούς δειγματοληψίας ελαιολάδων (135 mg / Kg) που συμπεριελήφθησαν σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο πανεπιστήμιο UC Davis, στην Καλιφόρνια των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (δείτε περισσότερα).

Σακελλαρόπουλος Νικόλαος
Χημικός Μηχανικός M.Sc.
Υπεύθυνος Παραγωγής
Βιολογικοί Ελαιώνες Σακελλαρόπουλου

Πηγές

• EUR-Lex - 32012R0432

• Αγαπάκης Σ., Ελαιοκανθάλη και ελαιασίνη: Απομόνωση και μελέτη βιολογικών δράσεων σε κυτταρικό επίπεδο, Μεταπτυχιακή Εργασία,ΕΚΠΑ, 2016

• Μαγιάτης Π.,Συστατικά του ελαιολάδου με ιδιαίτερη σημασία για το οξειδωτικό στρες και την υγεία, ΕΚΠΑ, Παρουσίαση, 2015

• Kiritsakis A., Christie W.W. (2000) Analysis of Edible Oils. In: Harwood J., Aparicio R. (eds) Handbook of Olive Oil. Springer, Boston, MA

• Beauchamp GK. Et al (2005) Phytochemistry: ibuprofen-like activity in extra-virgin olive oil. Nature 2005 Sep 1;437(7055):45-6.

• Batarsheh YS, Kaddoumi A, Oleocanthal-rich extra-virgin olive oil enhances donepezil effect by reducing amyloid-β load and related toxicity in a mouse model of Alzheimer's disease, J Nutr Biochem. 2018 May;55:113-123. doi: 10.1016/j.jnutbio.2017.12.006. Epub 2017 Dec 27.

• Karan Agrawal, et al.,Oleocanthal-rich extra virgin olive oil demonstrates acute anti-platelet effects in healthy men in a randomized trial Journal of Functional Foods 36 (2017) 84-93

• Fogli S. et al., Cytotoxic Activity of Oleocanthal Isolated from Virgin Olive Oil on Human Melanoma Cells,Nutr Cancer. 2016 Jul;68(5):873-7

• Iacono A. et al., Effect of oleocanthal and its derivatives on inflammatory response induced by lipopolysaccharide in a murine chondrocyte cell line. Arthritis Rheum. 2010 Jun;62(6):1675-82. doi: 10.1002/art.27437.

• Gu Y., et al., Oleocanthal exerts anti-melanoma activities and inhibits STAT3 signaling pathway, Oncol Rep. 2017 Jan;37(1):483-491. doi: 10.3892/or.2016.5270. Epub 2016 Nov 23.

• Andrea Paola Rojas Gil et al., Effect of Dietary Intervention With High-Oleocanthal and Oleacin Extra Virgin Olive Oil in Patients With Chronic Lymphocytic Leukemia a Pilot Study, Interventional Clinical Trial, 2019.

• Magiatis, Prokopios & Melliou, Eleni. (2015). Olive oil phenolics and health: Innovation tools. 10.13140/RG.2.1.3897.3601.