Μια νέα μετα-ανάλυση δεκάδων επιστημονικών μελετών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση τροφών που σχετίζονται με την παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή συνδέονται με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και στεφανιαίας νόσου.
Η μελέτη, η οποία διεξήχθη από τέσσερις ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Νάπολης Federico II και δημοσιεύτηκε στο Cardiovascular Research, εξέτασε τη συσχέτιση μεταξύ μεμονωμένων ομάδων τροφίμων και καρδιακών παθήσεων.
Γνωρίζουμε ότι η διατροφή μπορεί να μειώσει τα καρδιαγγειακά επεισόδια έως και 50 τοις εκατό. Είναι πολύ. Το ερώτημα είναι τι μπορούμε να κάνουμε για να κάνουμε τους ανθρώπους να αλλάξουν.
- Gabriele Riccardi, ερευνητής, University of Naples Feder
Οι ερευνητές ελπίζουν ότι η μετα-ανάλυσή τους παρέχει ένα νέο πλαίσιο για να δει το κοινό τι καταναλώνει και πώς κάνει τις διατροφικές του επιλογές.
«Οι περισσότερες διατροφικές συστάσεις αφορούν συγκεκριμένα τα θρεπτικά συστατικά και όχι τα τρόφιμα. Τα στοιχεία στα οποία βασίζονται είναι στοιχεία που σχετίζονται με τα θρεπτικά συστατικά», δήλωσε στους Olive Oil Times ο Gabriele Riccardi, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
«Δεδομένου ότι οι άνθρωποι τρώνε τρόφιμα και όχι θρεπτικά συστατικά, πρέπει να μεταφράσετε αυτές τις πληροφορίες σε τρόφιμα», πρόσθεσε. «Θέλαμε να εξετάσουμε σωστά τα τρόφιμα και να δούμε ποια είναι τα στοιχεία σε όλη τη διαθέσιμη βιβλιογραφία παγκοσμίως για αυτές τις μεγάλες βάσεις δεδομένων για να εξετάσουμε τη σχέση μεταξύ της κατανάλωσης συγκεκριμένων τροφίμων και των καρδιαγγειακών παθήσεων».
Αυτό που βρήκαν ο Riccardi και η υπόλοιπη ομάδα του δεν ήταν καθόλου έκπληξη. Ωστόσο, τους έδωσε μια πιο λεπτή προσέγγιση για να προτείνουν πώς οι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν τις διατροφικές τους συνήθειες για να ακολουθήσουν μια πιο υγιεινή διατροφή για την καρδιά.
«Τα στοιχεία δείχνουν ότι, για τον υγιή ενήλικο πληθυσμό, η χαμηλή κατανάλωση αλατιού και τροφίμων ζωικής προέλευσης και η αυξημένη πρόσληψη φυτικών τροφών – δημητριακά ολικής αλέσεως, φρούτα, λαχανικά, όσπρια και ξηροί καρποί – συνδέονται με μειωμένο κίνδυνος αθηροσκλήρωσης», έγραψαν οι ερευνητές στη μελέτη. «Το ίδιο ισχύει για την αντικατάσταση του βουτύρου και άλλων ζωικών και τροπικών λιπαρών με ελαιόλαδο και άλλα ακόρεστα έλαια πλούσια σε λιπαρά».
Πράγματι, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το επεξεργασμένο κόκκινο κρέας και το μη επεξεργασμένο κόκκινο κρέας συσχετίστηκαν σε μεγάλο βαθμό με την αυξημένη επίπτωση και τη θνησιμότητα από στεφανιαία νόσο και καρδιαγγειακή νόσο.
Δύο από τις τρεις από τις μελέτες που εξέτασαν οι ερευνητές επισήμαναν ότι μια καθημερινή μερίδα 50 γραμμαρίων επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος σχετίζεται με 27% έως 44% αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου.
Τρεις ξεχωριστές μελέτες έδειξαν ότι η καθημερινή κατανάλωση 100 γραμμαρίων μη επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος συσχετίστηκε επίσης με αυξημένη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης, χωρίς έκπληξη, ότι η κατανάλωση ξηρών καρπών, φρούτων, λαχανικών και δημητριακών ολικής αλέσεως συσχετίστηκε σε μεγάλο βαθμό με χαμηλότερους κινδύνους εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και καρδιαγγειακής νόσου.
Πέντε από τις έξι μελέτες που εξέτασαν οι ερευνητές έδειξαν μια αντίστροφη σχέση μεταξύ της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών και της στεφανιαίας νόσου και της καρδιαγγειακής νόσου. Τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά έδειξαν τα υψηλότερα επίπεδα μείωσης του κινδύνου για τις δύο ασθένειες.
Το ίδιο ίσχυε σε μεγάλο βαθμό για το ελαιόλαδο, το οποίο συσχετίστηκε σε μεγάλο βαθμό με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε μια αξιολόγηση σχέσης δόσης-απόκρισης, μια αύξηση κατά πέντε γραμμάρια της κατανάλωσης ελαιολάδου συσχετίστηκε με μείωση επτά τοις εκατό στη συχνότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, μείωση κατά 4 τοις εκατό στη συχνότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων και μείωση οκτώ τοις εκατό σε θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα.
Η κατανάλωση φυτικών ελαίων με υψηλή περιεκτικότητα σε λινολεϊκά οξέα, όπως τα έλαια καρθαμέλαιου, ηλίανθου, καλαμποκιού και σόγιας, συσχετίστηκε επίσης σε μεγάλο βαθμό με μειωμένη συχνότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων και θνησιμότητα.
Τα αποτελέσματα της μελέτης τους οδήγησαν τους ερευνητές να συντάξουν έναν νέο οδηγό κατανάλωσης τροφίμων. Μοιάζει πολύ με την πυραμίδα των οδηγών τροφίμων της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά με μερικές σημαντικές διαφορές.
«Αν θέλουμε να μειώσουμε τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων παγκοσμίως, είναι πολύ πιο ενδεδειγμένο, εφικτό και οικονομικά αποδοτικό να ζητάμε από τους ανθρώπους να επικεντρωθούν σε τρόφιμα για προώθηση και όχι σε τρόφιμα για μείωση», είπε ο Riccardi.
«Είναι πολύ πιο αποτελεσματικό στη μείωση των καρδιαγγειακών παθήσεων να πείτε στους ανθρώπους να αυξήσουν την κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως, οσπρίων και να χρησιμοποιούν ελαιόλαδο για σαλάτες», πρόσθεσε.
Για τον Riccardi, η συζήτηση δεκαετιών σχετικά με την αποφυγή ορισμένων τροφών και μακροθρεπτικών συστατικών, όπως τα λίπη, δεν είχε αποτέλεσμα. Ούτε το πιο πρόσφατο για την αποφυγή ορισμένων λιπαρών προς όφελος άλλων, μια έννοια πολύ αφηρημένη για να εφαρμόζεται σε καθημερινή βάση.
«Είναι ανόητο να λέμε στους ανθρώπους ότι πρέπει να προτιμάτε τα ακόρεστα λίπη από τα κορεσμένα λιπαρά επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν τι είναι τα κορεσμένα ή τα ακόρεστα λιπαρά», είπε.
«Αντίθετα, είναι πολύ πιο εύκολο και άμεσο να πούμε στους καταναλωτές, σε σχέση με το μαγειρικό λίπος, πως τα ελαιόλαδα πρέπει να είναι η προτιμώμενη πηγή μονοακόρεστων λιπαρών και να αντικαθιστούν το βούτυρο και άλλα ζωικά λίπη ή έλαια όποτε είναι δυνατόν», πρόσθεσε ο Riccardi.
Ελπίζει ότι οι κυβερνήσεις και η βιομηχανία τροφίμων θα δώσουν προσοχή σε αυτή τη μελέτη, αλλά αναγνώρισε ότι το να κάνουμε τους ανθρώπους να αλλάξουν τον τρόπο διατροφής τους ήταν ευρέως ανεπιτυχές, ακόμη και παρά τα μεμονωμένα ευρήματα των δεκάδων μελετών που ανέλυσε η ομάδα του.
«Γνωρίζουμε ότι η διατροφή μπορεί να μειώσει τα καρδιαγγειακά επεισόδια έως και 50 τοις εκατό», είπε. "Είναι πολύ. Το πρόβλημα είναι τι μπορούμε να κάνουμε για να κάνουμε τους ανθρώπους να αλλάξουν».
Μέρος του ζητήματος είναι η αποσπασματική φύση των επιστημονικών μελετών, πολλές από τις οποίες έχουν πολύ στενή εστίαση και είναι δύσκολο για τα μέλη του κοινού να τις εντάξουν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Μέρος της ιδέας του Riccardi ήταν να παρέχει κάποιο από αυτό το πλαίσιο σε αυτό το είδος μελέτης.
«Γνωρίζουμε πώς πρέπει να αλλάζουν οι άνθρωποι, αλλά δεν ξέρουμε πώς να πείσουμε τους ανθρώπους να κάνουν τις σωστές επιλογές», είπε ο Riccardi. «Ελπίζω ότι η βάση της μελέτης μας σε αδιάσειστα στοιχεία και η έμφαση στη θετική αλλαγή αντί στην αρνητική αλλαγή μπορεί να κάνει τη διαφορά σε σχέση με ό,τι έχει γίνει στο παρελθόν».
Πρόσθεσε ότι η ερευνητική του ομάδα σχεδιάζει να κάνει το ίδιο με τον διαβήτη τύπου 2, εντοπίζοντας τις συγκεκριμένες σχέσεις των τροφίμων και των ομάδων τροφίμων με τη χρόνια νόσο. Ο στόχος αυτής της μελέτης θα είναι επίσης να βοηθήσει τους ανθρώπους να αναγνωρίσουν ποιες τροφές πρέπει να τρώνε περισσότερο και ποιες τροφές να περιορίσουν.
«Η υγιεινή διατροφή δεν είναι τιμωρία για τους ανθρώπους», είπε ο Riccardi. «Αντίθετα, είναι μια πηγή γαστρονομικής απήχησης και ευχαρίστησης στο τραπέζι».
«Γνωρίζουμε ότι είναι δυνατό για τους ανθρώπους να τρώνε καλά, να τρώνε με ευχαρίστηση και αυτό είναι ένα από τα μηνύματα της μεσογειακής διατροφής», κατέληξε. «Μπορείτε να έχετε μια πολύ ωραία διατροφή, πολύ ελκυστική με τροφές που αγαπάτε και ταυτόχρονα αυτό το είδος διατροφής μπορεί να έχει ευεργετικό αντίκτυπο στην υγεία σας, ιδιαίτερα στον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων».