Τα αποτελέσματα της πρώτης μακροπρόθεσμης έρευνας για τον αντίκτυπο της κατανάλωσης ελαιολάδου στις Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί θα μπορούσαν να ωφεληθούν σημαντικά από την αντικατάσταση των κορεσμένων λιπαρών στη διατροφή τους με ελαιόλαδο και εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο.
Οι συνήθεις αιτίες ασθένειας ή θανάτου, όπως καρδιαγγειακές και αναπνευστικές παθήσεις, διαβήτης, καρκίνος και νευροεκφυλιστικές διαταραχές που συνδέονται με τη γήρανση του εγκεφάλου, περιορίζονται έως και 20 ή 30 τοις εκατό από τη μακροχρόνια χρήση υγιεινού ακόρεστου ελαιολάδου.
Η αντικατάσταση 10 γραμμαρίων μαργαρίνης, βουτύρου, μαγιονέζας ή λίπους γαλακτοκομικών με την ίδια ποσότητα ελαιολάδου συσχετίστηκε με οκτώ έως 34 τοις εκατό χαμηλότερο κίνδυνο συνολικής θνησιμότητας και θνησιμότητας λόγω συγκεκριμένης αιτίας.
- Marta Guasch-Ferre, ανώτερη ερευνήτρια επιστήμονας, Harvard T.H. Chan School of Public Health
Η τελευταία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of the American College of Cardiology από μια ομάδα επιστημόνων από το τμήμα διατροφής του Harvard T.H.Chan School of Public Health ερεύνησε για πρώτη φορά την επίδραση του ελαιολάδου σε ένα μεγάλο δείγμα του αμερικανικού κοινού.
«Σε δύο μεγάλες συνεχόμενες μελέτες με παρακολούθηση έως και 30 ετών, οι άνθρωποι που κατανάλωναν υψηλότερες ποσότητες ελαιολάδου εμφάνισαν χαμηλότερο κίνδυνο συνολικής θνησιμότητας και θνησιμότητας λόγω συγκεκριμένης αιτίας, σε σύγκριση με άτομα που δεν έτρωγαν ποτέ ή σχεδόν ποτέ ελαιόλαδο» δήλωσε η Marta Guasch-Ferre, ανώτερη ερευνήτρια στο Harvard T.H. Chan School of Public Health και συν-συγγραφέας της μελέτης.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν προσαρμοσμένα μοντέλα πολλών μεταβλητών για να εξετάσουν τα αποτελέσματα της μελέτης "Nurses’ Health Study" και της μελέτης "Health Professionals Follow-up Study" που διεξήχθησαν μεταξύ 1990 και 2018, στην οποία συμμετείχαν περισσότερες από 60.000 γυναίκες και περισσότεροι από 31.000 άνδρες αντίστοιχα.
Όλα τα άτομα δεν έπασχαν από καρδιαγγειακή νόσο και καρκίνο στην αρχή της μελέτης. Η δίαιτά τους αξιολογούνταν κάθε τέσσερα χρόνια.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι κατανάλωναν ελαιόλαδο πιο συχνά είχαν 19% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο, 17% από καρκίνο και 18% από αναπνευστικές παθήσεις.
Διαπίστωσαν επίσης ότι οι θάνατοι που οφείλονται σε νευροεκφυλιστικές ασθένειες μειώθηκαν κατά 29%.
Η έρευνα υπογραμμίζει πώς ακόμη και μια μερική αντικατάσταση της καθημερινής κατανάλωσης κορεσμένων λιπαρών με ελαιόλαδο μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη.
«Η αντικατάσταση 10 γραμμαρίων μαργαρίνης, βουτύρου, μαγιονέζας ή λίπους γαλακτοκομικών με την ίδια ποσότητα ελαιολάδου συσχετίστηκε με οκτώ έως 34 τοις εκατό χαμηλότερο κίνδυνο ολικής θνησιμότητας και θνησιμότητας λόγω συγκεκριμένης αιτίας», δήλωσε η Guasch-Ferre.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, υπάρχει μια αυξανόμενη βιβλιογραφία σχετικά με τα οφέλη από τη μείωση της πρόσληψης ζωικού λίπους και κορεσμένων λιπαρών υπέρ των φυτικών ελαίων.
«Το κύριο μήνυμα είναι ότι τα αποτελέσματά μας παρέχουν περαιτέρω υποστήριξη στις συστάσεις για την αντικατάσταση των κορεσμένων και ζωικών λιπαρών με ακόρεστα φυτικά έλαια, όπως το ελαιόλαδο, για την πρόληψη του πρόωρου θανάτου», είπε η Guasch-Ferre.
Η κουλτούρα του ελαιολάδου και τα οφέλη του ελαιολάδου για την υγεία δεν είναι ακόμη ευρέως διαδεδομένα στην αμερικανική νοοτροπία, ενώ τα λίπη όπως το βούτυρο και η μαργαρίνη αποτελούν καθιερωμένο μέρος της διατροφής των περισσότερων ανθρώπων.
Οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα ευρήματά τους θα βοηθήσουν επίσης τόσο τους ασθενείς όσο και το ευρύ κοινό να κατανοήσουν καλύτερα τη σημαντική επίδραση των πιο υγιεινών λιπαρών και πώς να τα εφαρμόσουν στη διατροφή τους.
«Πράγματι, η κατανάλωση ελαιολάδου ήταν χαμηλότερη από άλλες μελέτες που έχω πραγματοποιήσει στο παρελθόν σε πληθυσμούς της Μεσογείου», είπε η Guasch-Ferre. «Επίσης, ένας άλλος περιορισμός ήταν ότι δεν μπορούσαμε να διαφοροποιήσουμε μεταξύ διαφορετικών κατηγοριών ελαιολάδου».
«Είναι γνωστό ότι τα εξαιρετικά παρθένα και τα παρθένα είναι μια καλή πηγή υγιεινών λιπαρών, αλλά περιέχουν επίσης υψηλές ποσότητες άλλων βιοδραστικών ενώσεων όπως πολυφαινόλες και αντιοξειδωτικά που έχουν δείξει αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες», πρόσθεσε.
«Στη μελέτη μας, δείξαμε ότι σε στατιστικά μοντέλα όταν το ελαιόλαδο αντικαθιστούσε το βούτυρο, τη μαγιονέζα, τη μαργαρίνη και άλλα ζωικά λίπη, συσχετίστηκε με χαμηλότερο κίνδυνο συνολικής θνησιμότητας και θνησιμότητας από αιτίες όπως καρκίνος, καρδιαγγειακές παθήσεις ή νευροεκφυλιστικές ασθένειες» δήλωσε στη συνέχεια η Guasch-Ferre.
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει πώς συγκεκριμένα συστατικά του ελαιόλαδου μπορεί να επηρεάσουν την εξέλιξη του καρκίνου και να χρησιμοποιηθούν σε θεραπείες.
Για παράδειγμα, το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου ερευνά την ελαιοκανθάλη, μια πολυφαινόλη, για τις δυνατότητές της να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα-Μονρόε ερευνούν επίσης τη χρήση της ελαιοκανθάλης στη θεραπεία του πιο θανατηφόρου τύπου καρκίνου του μαστού.
Άλλες έρευνες έχουν δείξει πώς η κατανάλωση ελαιολάδου θα μπορούσε να επηρεάσει θετικά τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες, όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ, αποτρέποντας τη συσσώρευση πλάκας στον εγκέφαλο.
Οι ειδικές ιδιότητες του ελαιολάδου λήφθηκαν υπόψη από ερευνητές του Χάρβαρντ κατά τη διερεύνηση της συσχέτισής τους με τη μειωμένη θνησιμότητα μεταξύ των καταναλωτών ελαιολάδου.
«Διάφοροι μηχανισμοί θα μπορούσαν να ευθύνονται για αυτές τις συσχετίσεις», είπε η Guasch-Ferre. «Το ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε ελαϊκό οξύ και είναι λιγότερο ευαίσθητο στην οξείδωση από τα περισσότερα ακόρεστα λιπαρά οξέα. Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι το ελαιόλαδο μπορεί να έχει ευνοϊκές επιδράσεις στη δυσλειτουργία του ενδοθηλίου, την υπέρταση, τη φλεγμονή, την ευαισθησία στην ινσουλίνη και τον διαβήτη».
«Εξετάσαμε τον συνολικό αντίκτυπο, και εξίσου σημαντικά, τις υποθετικές επιπτώσεις της μείωσης άλλων λιπαρών μέσω της αύξησης της πρόσληψης ελαιολάδου», πρόσθεσε.
Σε ένα συνοδευτικό άρθρο στο περιοδικό, η Susanna Larsson του Πανεπιστημίου της Ουψάλα στη Σουηδία σημείωσε πώς χρειάζεται περισσότερη έρευνα για την πλήρη κατανόηση της επίδρασης του ελαιολάδου στην υγεία.
«Για να συνοψίσουμε, η τρέχουσα μελέτη και οι προηγούμενες μελέτες έχουν βρει ότι η κατανάλωση ελαιολάδου μπορεί να έχει οφέλη για την υγεία», έγραψε. «Ωστόσο, παραμένουν πολλά ερωτήματα. Είναι οι συσχετισμοί αιτιώδεις ή τυχαίοι; Είναι η κατανάλωση ελαιολάδου προστατευτική για ορισμένες καρδιαγγειακές παθήσεις (π.χ. εγκεφαλικό και κολπική μαρμαρυγή) μόνο ή και για άλλες σημαντικές ασθένειες και αιτίες θανάτου; Ποια είναι η ποσότητα ελαιολάδου που απαιτείται για ένα προστατευτικό αποτέλεσμα;»
«Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για την αντιμετώπιση αυτών των ερωτημάτων», κατέληξε.