Έχω αναφερθεί πολλές φορές -μέσω δημοσιεύσεων- σε αρκετά κριτήρια ποιότητας των βιολογικών ελαιοπροϊόντων, χωρίς μέχρι τώρα να έχω κάνει αναφορά σε ένα κριτήριο, όχι ευρύτατα γνωστό στο καταναλωτικό κοινό, που θεωρώ πολύ σημαντικό. Τον τρόπο συγκομιδής του Βιολογικού Ελαιοκάρπου.

Ο τρόπος ελαιοσυλλογής είναι πολύ σημαντικός, όχι μόνο ως κριτήριο ποιότητας του παραγόμενου βιολογικού ελαιολάδου ή ελιάς, αλλά και ως κυρίαρχος παράγοντας κόστους του τελικού προϊόντος (διαφορετικό κόστος ανάλογα με τον τρόπο συγκομιδής, τη χρήση εργατικών χεριών κλπ.).

ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

ΣΤΑ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΛΑΙΟΠΡΟΪΟΝΤΑ

Οι τρόποι συγκομιδής εξαρτώνται και από εξωγενείς παράγοντες, όπως είναι η διαθεσιμότητα εργατικών χεριών, οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν την εποχή της συγκομιδής, οι ασθένειες, καθώς και η δυνατότητα επεξεργασίας του βιολογικού ελαιοκάρπου από το ελαιοτριβείο. Kυριότεροι από αυτούς είναι:

1. 1.Συγκομιδή με ραβδισμό. Με μεγάλα ραβδιά (ξύλινα ή πλαστικά ή ραβδιστικά μηχανήματα, γνωστά ως ελαιοραβδιστικά), οι ελιές «ραβδίζονται» για να «πέσουν». Ως τρόπος συγκομιδής είναι αποδοτικός από πλευράς ποσότητας, όχι όμως από πλευράς ποιότητας, λόγω του ότι προκαλεί τραύματα στον ελαιόκαρπο, αλλά και στο ίδιο το ελαιόδεντρο. Άμεσο αποτέλεσμα είναι η υποβάθμιση του ελαιόκαρπου, άρα και του ελαιολάδου που θα παραχθεί, ενώ μελλοντικό αποτέλεσμα είναι η αρνητική επίδραση στην καρποφορία των επόμενων χρόνων, με τον κίνδυνο επιμόλυνσης των «πληγών» του ελαιόδεντρου από ασθένειες (π.χ. καρκίνωση, βακτηρίδια, τομές και σπασίματα κλαδιών κ.λπ.).

1. 2.Συγκομιδή με φυσιολογική πτώση (έδαφος ή ελαιοδίχτυα). Τρόπος γνωστός από παλιά, όπου η συλλογή του ελαιοκάρπου γινόταν με τα χέρια μετά από πτώση στο έδαφος. Σήμερα αυτός ο τρόπος έχει αντικατασταθεί από τη χρήση διχτυών ελαιοσυλλογής, όπου αφού «πέσουν μόνες τους» οι ελιές, μαζεύονται μέσα σε κάποιο χρονικό διάστημα.

Σ’ αυτή την περίπτωση η ποιότητα του παραγόμενου ελαιολάδου είναι αρκετά υποβαθμισμένη, γιατί στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την πτώση μέχρι τη συλλογή, αρχίζει η οξειδωτική αλλοίωση, οι μυκητολογικές προσβολές και η απώλεια αρωματικών συστατικών του ελαιοκάρπου.

1. 3.Μηχανικές μέθοδοι και χρησιμοποίηση καρποπτωτικών. Σημαντική προσπάθεια γίνεται τελευταία για την εφαρμογή αυτών των μεθόδων, οι οποίες περιορίζουν σημαντικότατα το κόστος ελαιοσυλλογής. Ιδιαίτερα οι μηχανικές μέθοδοι -οι οποίες θέλουν ιδιαίτερη προσοχή στη βιολογική καλλιέργεια- είναι ακόμη σε πρωταρχικό στάδιο. Θα πρέπει να περιμένουμε την εξέλιξή τους και τα νεότερα δεδομένα και στοιχεία τους. Όσον αφορά τη χρησιμοποίηση καρποπτωτικών, δεν κάνω καμιά απολύτως αναφορά, γιατί είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιεί χημικά παρασκευάσματα και ως εκ τούτου απαγορεύεται ρητά στη βιολογική καλλιέργεια.

1. 4.Συγκομιδή με τα χέρια. Άφησα τελευταίο αυτόν τον παραδοσιακό τρόπο συγκομιδής που εμείς εφαρμόζουμε στους ελαιώνες Σακελλαρόπουλου - ΑΡΜΟΝΙΑ στη Σπάρτη Λακωνίας, και στις δύο καλλιεργούμενες ποικιλίες μας (Κορωνέικη / Καλαμών).

Είναι μια μέθοδος αρκετά δαπανηρή, λόγω της χρήσης μόνο εργατικών χεριών (υψηλότατο κόστος). Δεν βρίσκει ευρεία εφαρμογή, με αποτέλεσμα σταδιακά να εγκαταλείπεται, ενώ έχει δυσκολία να εφαρμοσθεί σε ορισμένες ποικιλίες ελιάς.

 

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

ΣΥΓΚΟΜΙΔΗΣ ΜΕ ΤΑ ΧΕΡΙΑ

 Αντίθετα όμως με το υψηλό κόστος (σοβαρό μειονέκτημα), η συγκομιδή με τα χέρια πλεονεκτεί κατηγορηματικά στα εξής:

- αποφεύγεται ο τραυματισμός του ελαιοκάρπου,

- προστατεύεται η ποιότητα του παραγόμενου βιολογικού ελαιολάδου,

- ο ελαιόκαρπος είναι απαλλαγμένος από χόρτα, χώμα κ.λπ.,

- αποφεύγονται τραυματισμοί και σπασίματα της καρποφόρου κόμης,

- διατηρείται το ελαιόδεντρο σε υγιή κατάσταση, χωρίς μετάδοση ασθενειών, βακτηριδίων κ.λπ.,

- εξασφαλίζεται η μελλοντική ανάπτυξη και παραγωγή του ελαιόδεντρου,

- στις περισσότερες ποικιλίες ελιάς μπορεί να γίνει διαχωρισμός άγουρου ή ώριμου ελαιοκάρπου. 

Εν κατακλείδι, ο τρόπος συγκομιδής αυτός, παρ’ ότι είναι «επώδυνος» οικονομικά, είναι «ανώδυνος» για το ελαιόδεντρο και «φιλικός» με το τελικά παραγόμενο βιολογικό ελαιοπροϊόν, ενώ ταιριάζει απόλυτα με τη ρήση: «από τη φύση πρέπει να παίρνουμε ό, τι μας δίνει».